Op zaterdag 21 oktober 2023 kwamen veel vrijwilligers en oogstaandeelhouders tijdens het pompoenfestival een pompoen op de wijktuin oogsten. Vrijwilliger Hans Verwegen vertelde onder meer over kruisbestuiving bij pompoenen. Hij zette zijn verhaal kracht bij met verschillende soorten pompoenen uit de wijktuin. Het festijn werd afgesloten met pompoensoep, broodjes, perilla/shisopesto, kruidenboter en andere lekkernijen van de vrijwilligers.
“Er is een grote variatie van pompoenen op de tuin. Dat is bijzonder, want we hebben maar drie pompoenrassen geplant: een kogelvormige witte Spaghetti, een eikelvormige oranje en een plattere met groene schil.”, aldus Hans. “Het is een echte herfstoogst met een mix van kleuren en vormen. Blijkbaar is er kruibestuiving opgetreden, met als vader de groene, en als moeder de oranje pompoen!” Hij zag zelfs producten die het gevolg zijn van een kruising tussen een pompoen en een courgette, die onder hetzelfde geslacht vallen (Cucurbita, Latijns voor pompoen-achtige). “Dat levert verrassende vruchten op”.
Meer informatie over een aantal soorten
1 Cucurbita Moschata (ezelsbrug: muskaatachtig)
Subtropisch, denk maar aan de grote muskaatpompoen uit Zuid-Europa of in Surinaamse winkels. Ook de flespompoen hoort hierbij. Moeilijk in Nederland te telen, maar het gaat wel steeds beter. Is nog niet in onze wijktuin geprobeerd. Komt, indien warm geteeld, vaak het beste uit smaakproeven. Wel schillen!
2 Cucurbita Pepo (ezelsbrug: de Halloween pipo pompoen valt hieronder)
Hier vallen de Halloween pumpkin en de spaghettipompoen onder, maar ook courgette. Courgette wordt jong, onrijp geoogst en zou je een zomerpompoen kunnen noemen. In Amerika worden bijna alle Cucurbita onderverdeeld in summer squash en winter squash. Grappig is dat de Amerikanen alleen het Halloween type Pumpkin noemen en de rest altijd squash. Twee spaghettipompoenen in de wijktuin zijn niet wit, maar groen gestreept; mogelijk hebben ze een courgette als papa?
3 Cucurbita Maxima – (de reuzenpompoen valt hieronder)
Dit zijn pompoenen die goed in een koeler klimaat geteeld kunnen worden. Ze maken vrij grote bladeren en de vruchten groeien vaak aan ranken. Ze hebben een goede smaak en zijn lang te bewaren. Zaad werden al eind 1800 commercieel over de wereld verhandeld en daarna met name in Japan verbeterd door selectie op kleine vruchten en kruising/veredeling op smaak. Pas 60-70 jaar geleden kwamen deze groene en oranje Japanse rassen naar Europa en wel met de founders van de macrobiotiek. De biodynamische landbouw (merk Demeter), pikte de teelt eind jaren 60 al op. De Europese bio-wereld koos vooral de kleine oranje en noemde die in Duitsland Hokkaido Bio pompoen. In Frankrijk potimarron, een samenvoeging van potiron en marron- de tamme kastanje. Ook vanwege de smaak. In Nederland koos pionier AH vanaf eind jaren 90 voor de simpele benaming biologische pompoen, en dat is zo gebleven. Veruit het grootste deel van de pompoenen in ons land wordt biologisch geteeld. Ter vergelijking: van de andere groenten is dat 5% . In Japan zelf wordt vooral de groene pompoen (kabocha) verkocht. In Europa is die alleen in Italië populair. Dit jaar is groen bij ons voor het eerst geteeld naast de koepelkas. Kabocha is wat sterker van smaak (kastanje) en vaster.
Tips schil en snijden
Google op “kabocha”, dat levert veel recepten op. Simpel bakken in olie, beetje vocht erbij en even laten sudderen. Ook van de groene kun je de schil eten, wratten en gele (lig)plekken wellicht wegsnijden.
Pas zowel bij oranje als groen bij doorsnijden goed op, vanwege de harde schil. Makkelijker snijden? Even – 2 minuten – zacht laten worden in de magnetron en dan pas het mes erin.
Bewaren
Bij een droge steel en bewaring op schuurtemperatuur kun je pompoen enkele maanden bewaren. De oranje tot Kerst en de groene soms zelfs tot Pasen. De vrucht blijft ademen en zet daarbij zetmeel om in suikers; ofwel ze worden nog zoeter!
De zaden kun je thuis drogen en volgend jaar gebruiken. De kastanjevormige oranje en in iets mindere mate de groene zijn hiervoor het meest geschikt.